სიძვა და მრუშობა ცოდვად მიიჩნეოდა ჯერ კიდევ ძველი აღთქმის ეპოქაში, რადგან ის არის ადამიანის ბუნების შეურაცხყოფა, ადამიანის ბუნების უმთავრესი თვისებების ბოროტად გამოყენება, ბუნების კანონების დარღვევა. იგი იმდენად მნიშვნელოვან დანაშაულად ითვლებოდა, რომ დამნაშავეს სიკვდილით სჯიდნენ. ახალ აღთქმაში ეს ცოდვა კიდევ უფრო მძიმე დანაშაულად იქნა მიჩნეული, რადგან ადამიანის სხეულმა ახალი ღირსება შეიძინა – ქრისტიანები ქრისტეს სხეულის ნაწილებად ანუ ასოებად იქცნენ და ამიტომ სიწმინდის დამრღვევი უკვე თავად ქრისტეს შეურაცხყოფს, წყვეტს რა მასთან კავშირს და ქრისტეს ასოებს მეძავის ასოებად აქცევს (1 კორ. 6: 15). მეძავი სულიერი სიკვდილით ისჯება. მრუშობის და სიძვის ცოდვაში ჩავარდნილს სულიწმიდა ტოვებს. მეძავი და მრუში სასიკვდილო ცოდვაში ვარდება, ცოდვაში, რომელიც მას ცხონების შესაძლებლობას ართმევს, და თუ ეს ცოდვა სინანულით დროულად არ განიკურნება, გარდაუვალი იქნება სიკვდილი და მარადიული ტანჯვა ჯოჯოხეთში.

რა არის სიწმინდე? ეს არის სიძვისა და მრუშობის ვნებების საპირისპირო სათნოება. ეს არის სხეულის მიერ მოძულება თავად ამ ცოდვისა და ყველა იმ ქმედებისა, რომლებსაც ამ ცოდვამდე მივყავართ, ეს არის გონების დაცვა მრუში გულისთქმებისა და ოცნებისაგან, ხოლო გულის – ცოდვისკენ სწრაფვისა და შეგრძნებებისაგან. ამათ მოსდევს სხეულის სრული განრიდება ხორციელი გულისთქმებისა და სურვილებისაგან.

ზოგიერთი ამტკიცებს, რომ მრუშობა სხეულით და შეცოდება გულსა და გონებაში ერთნაირი სიმძიმისა და მნიშვნელობის დანაშაულია. თავიანთ თვალსაზრისს ისინი საფუძვლად უდებენ მაცხოვრის შემდეგ სიტყვებს: „ყველამ, ვინც ნდომით შეხედა ქალს, უკვე იმრუშა მასთან საკუთარ გულში“ (მათ. 5: 28). ეს არასწორი თვალსაზრისია! მაცხოვრის მიერ ნათქვამი სიტყვები ძველი აღთქმის მცნებას ავსებს და განკუთვნილია მათთვის, ვინც მხოლოდ სხეულით მრუშობას მიიჩნევდა ცოდვად და ვერ აცნობიერებდა, რომ ბოროტი გულისთქმები, მათ შორის მრუშობისა და სიძვისა, გულიდან გამოდიან და ბილწავენ ადამიანს (მათ. 15: 19-20), აშორებენ მას ღმერთს (სოლ. სიბრძ. 1: 3), ართმევენ სიწმინდეს – რომელიც ღვთის ჭვრეტის აუცილებელი პირობაა. მრუში გულისთქმებითა და შეგრძნებებით დატკბობა არის გულით მრუშობა და ბილწავს ადამიანს, რაც შეუძლებელს ხდის მის ურთიერთობას ღმერთთან, ხოლო სხეულით მრუშობისას ადამიანის არსება სხვა სხეულთან შეერთების გამო სრულიად იცვლება (1 კორ. 6: 16) და სრულიად შორდება ღმერთს, რაც სიკვდილისა და დაღუპვის ტოლფასია. იმისათვის, რომ თავი დააღწიო პირველ მდგომარეობას, საკმარისია გამოფხიზლება, ხოლო მეორე მდგომარეობიდან გამოსასვლელად ცოდვილი ადამიანი მკვდრეთით უნდა აღდგეს, ხელახლა უნდა დაიბადოს სინანულით.

ზოგიერთი ამტკიცებს, რომ ადამიანს არ შეუძლია გათავისუფლდეს ხორცის მონობისგან, მით უმეტეს მრუში გულისთქმებისა და შეგრძნებებისაგან, რადგან ასეთი მდგომარეობა არაბუნებრივია. რჯულის დამდები ღმერთია და მან ჩვენზე უკეთ იცის რა არის შესაძლებელი და რა – შეუძლებელი ჩვენთვის: მან იცის, რომ ადამიანისთვის გულისა და სხეულის სიწმინდის მიღწევა შესაძლებელია. რჯულის დამდები ღმერთი ამავდროულად ადამიანის ბუნების შემოქმედიცაა და სწორედ მან განაგო ამგვარად, რომ გულის სიწმინდე არ ეწინააღმდეგება ადამიანის ბუნებას. სიწმინდე არაბუნებრივია მხოლოდ დაცემული ბუნებისათვის, ხოლო მანამდე, ღვთის მიერ შექმნილი ბუნებისათვის, ის ბუნებრივი იყო და ამიტომაც, განახლებისას, კვლავაც შესაძლებელია მისი ანუ სიწმინდის ხელახლა მოხვეჭა; პური, ბოსტნეული, ნაყოფის მომცემი მცენარეები თავისთავად კი არ იზრდებიან, არამედ მხოლოდ მაშინ აღმოცენდებიან, როდესაც მიწა ისე დამუშავდება, როგორც საჭიროა და როცა დაითესებიან, გაიზრდებიან და უხვად გამოიღებენ ნაყოფს ადამიანთა საზრდოდ და სასიამოვნოდ. დაუმუშავებელი მიწა კი მხოლოდ ღვარძლს აღმოაცენებს ან ბალახს პირუტყვთა – და არა ადმიანთა – საკვებად. საჭიროა შრომა: შრომის საზღაური ღირს იმად, რომ ვინც ამ ღვაწლისთვის არის მოწოდებული, თავდადებით იშრომოს. წმინდა წერილში სწორედ რომ სიწმინდედ იწოდება სხეულებრივი უმანკოება: „და თვითეულმა თქვენგანმა იცოდეს, როგორ შეინახოს თავისი ჭურჭელი სიწმიდით და პატიოსნებით და არა ავხორცული ვნებით“ (1 თეს. 4:3-5)

ქორწინებაში მყოფთათვის სიწმინდე მეუღლეთა ერთმანეთის მიმართ ერთგულებაში მდგომარეობს, „უფლის სარძლოდ“ მოწოდებულ ქალწულთა და ქვრივთა სიწმინდე კი ქრისტეს მიმართ ერთგულებით გამოიხატება. სწორედ მათთვისაა განკუთვნილი ჩემი უბადრუკი, მანუგეშებელი, გამამხნეველი და უტყუარი სიტყვა – სიტყვა, რომელიც უფლის შეჭმარიტი სწვალებიდანაა აღებული და რომელიც განმარტებულია წმინდა მამათა მიერ, მათი წმინდა სიტყვითა და გამოცდილებით.

როდესაც ღმერთმა აკრძალა თვითნებური განქორწინება, რომელიც დაშვებული იყო მოსეს რჯულის მიხედვით და განაცხადა, რომ ღვთის მიერ შეკრული არ შეიძლება გახსნას კაცმა რომელიმე მხარის მიერ მრუშობის მიზეზის გარეშე, მაშინ მოწაფეებმა უქორწინებლად ცხოვრების შესახებაც ჰკითხეს. მაშინ უფალმა უპასუხა: „არა ყოველთა დაიტიონ სიტყუაჲ ეგე, არამედ რომელთადა მიცემულ არს“ (მათ. 19: 11–12). და ვინ არის ის, ვისაც „შეუძლია დატევა?“ ან რა ნიშნით უნდა განვსაჯოთ და დავასკვნათ თითოეულმა ჩვენგანმა ძალგვიძს თუ არა უქორწინებლად ცხოვრება? წმიდა მამათა შრომებიდან ვიტყობთ, რომ ეს ჩვენს ნება – სურვილზეა დამოკიდებული. „ეს უნარი მიეცემა იმას, ვინც წრფელი გულით შეევედრება უფალს, – ამბობს ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი: „ითხოვეთ, – ბრძანა უფალმა, – და მოგეცემათ, რადგან ყველა მთხოვნელს მიეცემა“ (მათ. 7: 7–8). თხოვნის გულწრფელობა მტკიცდება შესაბამისი ცხოვრებითა და უწყვეტი ლოცვით, თუნდაც სათხოვარის შესრულება ყოვნდებოდეს გარკვეული დროით ან განსაცდელების მოძალების გამო.

ამ დროს აღსრულებული ღვაწლი, რომლითაც მონაზონი ძლიერდება, რათა გაიმარჯვოს და შეცვალოს თავისი დაცემული ბუნება, უტყუარი მოწმობაა მისი სურვილისა და ნებისა. გამარჯვება და ადამიანის ბუნების შეცვლა კი მხოლოდ ღმერთს ხელეწიფება. „სადაც ბუნება დამარცხებულია, – ბრძანებს იოანე სინელი, – იქ უნდა ვაღიაროთ იმის შეწევნა, ვინც ბუნებაზე მეტია“ (სიტყვა 15, თავი 8). ბუნებრივ მიდრეკილებებს ღმერთი ცვლის იმათში, ვინც დაარწმუნებს უფალს, რომ ამ მიდრეკილებების შესაცვლელად ყველა საშუალებას მიმართა: მაშინ სულიწმიდა ეხება ადამიანის სულს და სულიც, რომელიც გრძნობს ამ შეხებას, ყველა თავისი ფიქრითა და შეგრძნებით მიისწრაფვის ღვთისაკენ, რადგან ყოველგვარ ინტერესს კარგავს ხორციელი გულისთქმებისა და სურვილების მიმართ“ (წმ. ისააკ ასური, სიტყვა 43 და 38). მაშინ აღესრულება მოციქულის სიტყვები: „ხოლო ვინც უფალს უერთდება, ერთი სულია მასთან ერთად“ (1 კორ. 6: 17). მაშინ თვით სხეულიც იქით ილტვის, საითაც სული მიისწრაფვის.

გამოცდილება გვიდასტურებს, რომ მრავალია ისეთი, ვინც თავად აირჩია ქალწულებრივი ყოფა და სიცოცხლის ბოლომდე შეინარჩუნა ამგვარი ნეტარი მდგომარეობა; ზოგმა ცოლქმრული ცხოვრების შემდეგ დაიცვა უბიწო ქვრივობა, სხვებმა კი გარყვნილი ცხოვრება მიატოვეს და წმიდა ცხოვრებას შეუდგნენ; არიან ისეთებიც, რომლებმაც ოდესღაც ნებისყოფის სისუსტე გამოავლინეს, თუმც შემდეგ სინანულის გზით დაიბრუნეს დაკარგული სიწმინდე. ყველა მათგანმა არა მარტო სხეულით მრუშობისაგან შეძლო თავის შეკავება, არამედ ხორციელ შეგრძნებებსა და გულისთქმებსაც შეებრძოლა, ამ ბრძოლაში გამარჯვების ნიშნად კი ღვთისაგან მიიღო უბიწოება, რომლისთვისაც სრულიად მიუღებელია ცოდვასთან ურთიერთობა, მიუხედავად იმისა, რომ თავად ცოდვა კვლავ განაგრძობს შეტევას. ეს ყველაფერი ჰგავს მგზავრს, რომელიც უამინდობაში კეთილმოწყობილ ბინას აფარებს თავს და ვერაფერს ვნებს მას უამინდობა ან ამინდის უფრო მეტად გაუარესება.

საყვარელო ძმანო! მონაზვნური ღვაწლის მტვირთველნო! ნუ ვიქნებით სულმოკლენი და ნუ მივეცემით უიმედობას; ყურადღებას ნუ მივაქცევთ ბოროტ სულებს, რომლებიც გვაეჭვებენ არჩეული გზის სისწორეში, ნუ ვენდობით კაცობრივ მსჯელობასა და რჩევებს, რომელთაც უცოდინარობის, გარყვნილებისა თუ ბოროტი განზრახვის გამო გამოთქვამენ. ვერწმუნოთ ჩვენს უფალს, იესო ქრისტეს, რომელმაც აღგვითქვა, რომ, თუ მისი ერთგულნი ვიქნებით, შეისმენს ჩვენს ვედრებას და დაგვეხმარება. დავამტკიცოთ ეს ერთგულება ჩვენი მუდმივი სწრაფვით მისკენ და განუწყვეტელი სინანულით მისკენ სწრაფვის შესუსტების გამო. შეუძლებელია, რომ არაფერი შეგვეშალოს ჩვენი უძლურების, შეზღუდულობის, ჩვენი ადამიანური ბუნების ცოდვით დაზიანების, უხილავი მტრების მზაკვრობისა და უზომოდ მომრავლებული საცდურის გამო. მაგრამ დიდხანს შრომა არ მოგვიწევს! დიდხანს არ დავიტანჯებით საკუთარ თავთან ბრძოლით! მალე დადგება სიკვდილის ჟამი, რომელიც განგვაშორებს მომქანცველ ბრძოლებსა და ცოდვაში ჩავარდნის საფრთხეს, დაე, მაშინ, სიკვდილის ჟამს, მარადისობის კარიბჭესთან, ვიხილოთ ზეციერი მამა, რომელიც გაშლილი ხელებით შეგვეგებება და თავისი მანუგეშებელი ხმით გვეტყვის: „კეთილ, მონაო სახიერო და სარწმუნოო! მცირედსა ზედა სარწმუნო იქმენ, მრავალსა ზედა დაგადგინო შენ; შევედ სიხარულსა უფლისა შენისასა.“ (მათ. 25: 23). მანამდე კი ვიღვაწოთ მხნედ, არ ვენდოთ ჩვენს სხეულს, არ ვენდოთ ჩვენს თითქოსდა ნამდვილ თუ მოჩვენებით სიწმინდეს, რადგან ისინი, ვინც საკუთარ თავს მიენდო და ირწმუნა საკუთარი მადლმოსილება, ვინც დაიჯერა, რომ სხეული მოაკვდინა და ვნებები დაამარცხა, ნეტარი მდგომარეობის ნაცვლად, საშინელ განსაცდელებში ჩაცვივდნენ.

წმიდა ისააკ ასურმა ბრძანა: „ისინი, ვინც საკუთარი ნებით არ განეშორება ცოდვის მიზეზს, საკუთარი ნების საწინააღმდეგოდ ცვივიან ცოდვაში“ (სიტყვა 56; 57). ეს წესი, საზოგადოდ, მონასტრულ ცხოვრებას ეხება, განსაკუთრებით კი მათთვისაა მნიშვნელოვანი, ვინც ადამიანის დაცემულ ბუნებას ებრძვის საკუთარ თავში. ჩვენთვის სასარგებლოა, რომ საერთოდ არ ვხედავდეთ იმ ნაყოფს, რომლის ჭამაც ავიკრძალეთ. სწორედ ამ მიზეზის გამო დაადგინეს წმიდა მამებმა თავიანთ მონასტრებში მდედრობითი სქესის წარმომადგენლების არ შეშვება, რაც დღემდეა დაცული ათონის მთაზე. წმიდა იოანე სინელის ცხოვრებაში ვკითხულობთ, რომ მან, უდაბნოში განმარტოებითა და სხვების სახეთა ცქერაზე უარის თქმით, სრულიად ჩააქრო საკუთარ თავში ხორციელი გულისთქმების ალი. წმიდა მამები ყოველნაირად ცდილობდნენ მორიდებოდნენ ქალებთან ნაცნობობასა და ურთიერთობას და ამასვე გადმოგვცემენ ჩვენც თავიანთ სულის მარგებელ და ღვთივ სულიერ სწავლებებში. წმიდა მამებმა იცოდნენ ადამიანის ბუნების დაცემულობა, ამიტომ არც თავიანთ სიწმინდეს ენდობოდნენ და არც მოხუცებულობის ასაკს, როცა სხეული ბუნებითად კარგავს ცოდვის ჩადენის უნარს. ისინი სიცოცხლის ბოლომდე ერიდებოდნენ ცოდვის მიზეზს, როგორც ამ ცოდვაზე გამარჯვების უძლიერეს საშუალებას. როდესაც ღირსი სისოი დიდი ძალიან მოხუცდა, მისმა მოწაფემ, აბბა აბრაამმა, საცხოვრებლად მოსახლეობის სიახლოვეს გადასვლა შესთავაზა. ოთხმოცდათი წლის ასაკში მყოფმა ბერმა უპასუხა:“ ვიცხოვროთ იქ, სადაც ქალები არ არიან.” მოწაფე შეეპასუხა: „უდაბნოს გარდა სად შეიძლება, რომ არ იყვნენ ქალები?“ ბერმა უპასუხა:“ მაშინ უდაბნოში წამიყვანე, შვილო” (ანბანური პატერიკი).

ადამიანის კეთილი ნება საცდურებისგან შორს უჩვეულოდ ძლიერდება და მტკიცდება, ხოლო საცდურთან სიახლოვისას – სუსტდება და სრულიად ირყვნება, მსგავსად ყინულსა, რომელიც სიცივეში უფრო და უფრო მყარდება, სითბოს ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი კი დნება და ქრება. ამგვარად, ძმანო, მოვერიდოთ ქალებთან ნაცნობობას, მათთან ხშირ შეხვედრებსა და საუბარს. ვისაც გსურთ გაიმარჯვოთ ადამიანურ ბუნებაზე, უწყოდეთ, რომ ამგვარი გამარჯვება შეუძლებელი იქნება, თუ მუდმივად ამავე ბუნების გავლენის ქვეშ ვიქნებით და მუდმივად წავახალისებთ მას.

ღირსმა პიმენი დიდმა სიძვის ვნებასთან მებრძოლს უთხრა: „თუ მონაზონი მუცელსა და ენას მოთოკავს და უცხოებას დაიმარხავს, არ მოკვდება“ (ანბანური პატერიკი) ანუ არ მოკვდება სულიერი სიკვდილით, რომელიც აუცილებლად მოელის სიძვაში ჩავარდნილს. უცხოებაში იგულისხმება უყურადღებო ცხოვრების მოძულება, თავისუფალ ურთიერთობებზე, ხანმოკლე ნაცნობობასა და ხშირ შეხვედრებზე უარის თქმა, რადგან მათ მიერ აღიგზნება ხორცილი სურვილები და ვნებები. ღირსი ისაია განდეგილი ამბობდა, რომ ხორციელი ბრძოლების გაძლიერებას ხუთი მიზეზი აქვს: ფუჭი საუბრები, პატივმოყვარეობა, ბევრი ძილი, ძვირფასი სამოსი და ნაყროვანება. განსაკუთრებით საშიში მაინც უცხოების უგულებელყოფა და ნაყროვანებაა. ძნელი სათქმელია, ამათგან რომელი უფრო დამღუპველია! დამღუპველია ორივე! სიწმინდის მისაღწევად აუცილებელია ორივე მიზეზის მოშორება, მაგრამ, ამასთანავე, უყურადღებოდ არ უნდა დავტოვოთ მეორეხარისხოვანი მიზეზები, რადგან თუ მათ დაუდევრად მოვეკიდებით, ყველაზე უმნიშვნელო მიზეზიც კი განსაკუთრებულ ძალას შეიძენს. მაგალითად, ზოგიერთები მარხულობენ, განმარტოებითაც ცხოვრობენ, არ არიან მომხვეჭელნი და განუწყვეტლივ ლოცულობენ, რათა ღმერთმა ისინი ხორციელი ვნებებისაგან დაიცვას, მაგრამ, ამავდროულად, თავს ბოროტმეტყველების უფლებასაც აძლევენ, დასცინიან და განიკითხავენ მოყვასს, ამის გამო კი ღვთის შეწევნას კარგავენ; ისინი თავიანთი თავის ანაბარა რჩებიან და იმის ძალას ვერ პოულობენ, რომ შეეწინააღმდეგონ თავიანთი დაცემული ბუნების ცოდვილ ზრახვებს.

ერთ მონასტერში ცხოვრობდა ერთი დაყუდებული ბერი, სახელად ტიმოთე. მონასტრის ერთ – ერთ ძმას განსაცდელი შეემთხვა. წინამძღვარმა ეს ამბავი შეიტყო და ტიმოთეს ჰკითხა, თუ როგორ მოქცეოდნენ დაცემულ ძმას. განდეგილმა ცოდვით დაცემული ძმის გაგდება ურჩია. როდესაც ძმა გააგდეს, მისი ცდუნებები ტიმოთეზე გადავიდა და ის საფრთხეში აღმოჩნდა. ტიმოთემ ცრემლით შეჰღაღადა ღმერთს დახმარებისა და შეწევნისათვის და აი, ღვთის ხმა მოესმა: „ტიმოთე, მე გამოგიგზავნე ეს განსაცდელი იმის გამო, რომ განსაცდელში მყოფი ძმა მოიძულე.“ ქრისტიანებს, რომლებიც ქრისტეს სხეულის ასოები არიან, განსაკუთრებული სიფრთხილითა და გონიერებით უნდა მოვექცეთ: უნდა თანავუგრძნოთ უძლურებაში მყოფთ და მოვკვეთოთ მხოლოდ ისინი, ვინც განკურნების იმედს აღარ იძლევა და მხოლოდ სხვებს ასნებოვნებს.

ძალიან მნიშვნელოვანია სხეულის დაცვა მრუშობის ცოდვისაგან, თუმცა მხოლოდ ეს არ არის საკმარისი ღვთისთვის მოსაწონი სიწმინდის მოსაპოვებლად, რომლითაც ღვთის ჭვრეტაა შესაძლებელი. ჩვენ გვევალება განვწმინდოთ სული გულისთქმების, ოცნებებისა და ვნებიანი შეგრძნებებისგან, როგორც ეს გვამცნო ჩვენმა მაცხოვარმა. მაკარი დიდი ბრძანებს: „როგორც სხეული ბინძურდება სხვა სხეულთან შეერთებით, ასევე სული იხრწნება, როდესაც უერთდება ბოროტ და ბილწ გულისთქმებს და ეთანხმება მათ. ვინც გახრწნის სულსა და გონებას და ეთანხმება ბოროტებას, ის სიკვდილის ღირსია. როგორც სხეული უნდა დავიცვათ უხილავი ცოდვისგან, ასევე უნდა დავიცვათ სული ბილწი გულისთქმებისგან, რამეთუ ის ქრისტეს სძალია“ (სიტყვა 7, თავი 4). და როცა განვიშორებთ ცოდვის მიზეზებს – ხშირ ურთიერთობასა და ნაცნობობას მდედრობით სქესთან, თავისუფალ მიმართვასა და მიშვებულ ცხოვრებას, ნაყროვანებასა და საჭმლითა და სასმელით ტკბობას, ფუფუნებასა და ზედმეტობას ტანისამოსსა და ნივთებთან დაკავშირებით, მოყვასის განკითხვას, ბოროტმეტყველებას, უჯერო სიცილს, ამაოდმეტყველებასა და მრავალსიტყვაობას – შემდეგ შევძლებთ უარი ვთქვათ ბილწი გულისთქმებით ტკბობასა და სიამოვნებებზე, ოცნებებსა და შეგრძნებებზე. თავად ჩვენ ნუ ვიქნებით დაცემის მიზეზნი, მტკიცედ უარვყოთ ყოველივე ის, რაც ჩვენივე დაცემული ადამიანური ბუნებისგან ან ჩვენი ცხონების მტრებისაგან – ეშმაკების მიერ იქნება შემოთავაზებული. წმიდა ევსუქი იერუსალიმელი ბრძანებს: „ვინც მეუბნება: უფალო, უფალო! ყველა როდი შევა ცათა სასუფეველში, არამედ ის, ვინც აღასრულებს ჩემი ზეციერი მამის ნებას (მათ. 7: 21). მამის ნება კი ასეთია: „რომელთა გიყუარს უფალი, მოიძულეთ ბოროტი“ (ფს. 96: 10). ამგვარად, ვივარჯიშოთ იესოს ლოცვაში და მოვიძულოთ მზაკვრული აზრები. ამგვარად აღვასრულებთ ღვთის ნებას (სათნებათმოყვარეობა, თ.11. ნაწ. 2); განვიწმიდნეთ თავნი ჩუენნი ყოვლისაგან შეგინებისა ჴორცთაჲსა და სულისა (2 კორ 7: 1), – მოგვიწოდებს მოციქული.

წმიდა მამები მოგვიწოდებენ, რომ უნდა გვეშინოდეს გველის თავის (საჭიროა თავი გავუჭეჭყოთ მას – დაბ. 3:15) ანუ ყურადღება უნდა მივაქციოთ ცოდვილი აზრების სათავეს, და როგორც კი გამოჩნდებიან, მაშინვე უარი ვთქვათ მათზე. ეს ეხება ყოველგვარ ცოდვას, მაგრამ განსაკუთრებით მრუშობის და სიძვის აზრებს, რომელთაც ხელს უწყობს დაცემული ადამიანური ბუნება და რომელიც, სწორედ ამ მიზეზით, განსაკუთრებულად ზემოქმედებს ჩვენზე. ღირსი კასიანე რომაელი ახალდამწყებ მონაზონს ურჩევს, რომ ცოდვილი აზრების გაჩენისთანავე აღიაროს ისინი მოძღვრის წინაშე. ეს შესანიშნავი ხერხი საუკეთესოა დამწყებთათვის, თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში წარმატებულ მოღვაწეთათვისაც ძალიან მნიშვნელოვანია და ფრიად სასარგებლო იმისათვის, რომ მტკიცე გადაწყვეტილებით დაშორდეს ცოდვას, რომლისკენაც ასე მიისწრაფვის დაცემული ადამიანური ბუნება. ნეტარია, ვინც საქმით შეძლებს ამ ხერხის გამოყენებას! ნეტარია ახალმოსული, რომელმაც შეიძინა მოძღვარი და შეუძლია თავისი გულისთქმები გაუმხილოს მას! იმ მონაზვნებს, რომელთაც არ აქვთ საშუალება განუწყვეტლივ აღიარონ თავიანთი აზრები მოძღვრის წინაშე, წმიდა მამები ურჩევენ, რომ ცოდვილი გულისთქმა გამოჩენისთანავე უარყონ და არავითარ შემთხვევაში არ გააბან მასთან საუბარი ან პაექრობა აზრებთან, რასაც მაშინვე მოჰყვება ცოდვით გატაცება, არამედ უნდა დაიწყონ ლოცვა. ამ ხერხს დიდი წარმატებით იყენებდა და მეტად სასარგებლოდ ღირსი მარიამ ეგვიპტელი, როგორც ეს ჩანს მისი ცხოვრებიდან (იხ. თვენი, 1 აპრ.). ღირსი ნილოს სორელი ბრძანებს: „ვინც ბოროტის ყოველი თავდასხმისას თუ გულისთქმების შემოტევისას ცრემლით ითხოვს შეწევნას ღვთისაგან და გონიერად ილოცებს, სწრაფად მოიპოვებს სიმშვიდეს“ (სიტყვა 8). „როგორც ცეცხლი ანადგურებს ფიჩხს, მსგავსადვე ანადგურებს წმინდა ცრემლები სულისა და სხეულის ყოველგვარ სიბილწეს,“ – ბრძანებს იოანე სინელი (სიტყვა 7, თავი 31). სიძვის აზრებისა და ოცნებების შემოტევისას, რასაც სხეულის უჩვეულო განხურვება სდევს თან, მივბაძოთ მარიამ ეგვიპტელს, მუხლებზე დავემხოთ ხატების წინაშე და ტირილითა და ლოცვით ვევედროთ უფალს შეწყალებას. მალევე გამოცდილებით დავრწმუნდებით ღვთის ახლომყოფობასა და მის ძალაუფლებაში ჩვენს ადამიანურ ბუნებაზე. ეს ჩვენ ცოცხალ რწმენას შეგვძენს, ცოცხალი რწმენა გაგვამხნევებს და სულიერ ძალას შეგვმატებს, რაც ბრძოლებში მუდმივად გაგვამარჯვებინებს. არც ის უნდა გაგვიკვირდეს, თუ ხანგრძლივი ბრძოლის შემდეგ, რომელსაც მოჰყვება ასეთივე ხანგრძლივი სიმშვიდე, კვლავ დაიწყება სასტიკი ბრძოლა და გაცოცხლდებიან უხამსი მიდრეკილებები და მოძრაობები (ღირსი მაკარი დიდი, სიტყვა 5, თავი 14). ჩვენი მტერი უსირცხვილოა, ის არ წყვეტს თავისი ისრების ტყორცნას ღვთის დიდი წმინდანების მიმართულებითაც, რადგან გამოცდილებით იცის, რომ მისი ეს მცდელობა ხანდახან წარმატებით მთავრდება, ამხობს და ანგრევს სულიწმიდის ჭურჭლებსაც, როგორც, მაგალითად, ეს დაემართა ღვთის რჩეულ ჭურჭელს, დავითს, როდესაც საღამოთი საკუთარი სასახლის ბანზე სეირნობდა (მეფ. 11: 2). ჩვენი სხეული არასანდო მეგობარია: მას სხვა სხეულისკენ აქვს სწრაფვა არა მხოლოდ საკუთარი ნებით, არამედ დაცემული სულის – ეშმაკის შეგულიანებით, რომელიც შეგინებულ სხეულშია და რომელიც მას არ ეკუთვნის. მოულოდნელად თავს იჩენს მისი უხამსი, თავხედური და დაჟინებული მოთხოვნა! სწორედ ამის გამო ბრძანებს პიმენი დიდი:“ როგორც მეფის მეაბჯრე იმყოფება მუდმივ მზადყოფნაში, ასევე სული უნდა იყოს ყოველთვის მზად სიძვის სულის წინააღმდეგ საბრძოლველად“ (ანბანური პატერიკი).

შესაძლებელია გვაკვირვებდეს ძველი დროის ბერების ცხოვრება და მოღვაწეობა, მაგრამ შეუძლებელია მათი მიბაძვა, ჩვენ მათ უნდა ვხედავდეთ, როგორც ღვთისგან მოვლენილ სასწაულს და მათ გამო უნდა ვადიდოთ ღმერთი, რომელმაც უძლურ ადამიანს გონებისთვის ასეთი მიუწვდომელი, აუხსნელი ძალა და სიწმინდე მიანიჭა. ამგვარსავე ღვაწლს მიეკუვთნება ბრძოლის მეთოდი, რომელსაც პირველი საუკუნეების წარმატებული ბერები იყენებდნენ მრუშობის გულისთქმებისა და ოცნებების წინააღმდეგ. ისინი თავიდანვე კი არ ეწინააღმდეგებოდნენ ბილწ გულისთქმებს, არამედ, მათივე სიტყვებით რომ ვთქვათ, შემოსვლის ნებას აძლევდნენ და შემდეგ იწყებდნენ მათ წინააღმდეგ ბრძოლას. ღირსი პიმენი დიდი სრულყოფილების მიღწევამდე მისი დროის გამოცდილი ბერების რჩევებითა და დარიგებებით ხელმძღვანელობდა. ის რჩევის საკითხავად პაფნოსში მოღვაწე მდუმარებაში მყოფ აბბა იოსებსაც აკითხავდა. ერთხელ მან ბერს ჰკითხა: „როგორ მოვიქცე, როდესაც ბილწი გულისთქმები შემომიტევენ, წინ აღვუდგე და შევებრძოლო თუ შემოსვლის ნება დავრთო?“ ბერმა უპასუხა: „ნება მიეცი შემოვიდნენ და შემდეგ შეებრძოლე“. პასუხის მიღების შემდეგ ღირსი პიმენი სავანეში დაბრუნდა, სადაც მდუმარების ღვაწლში იმყფებოდა. მოხდა ისე, რომ მათთან ერთი მონაზონი მივიდა სავანეში თებედან, რომელიც ძმებს უყვებოდა: „აბბა იოსებს ვკითხე როგორ მოვქცეულიყავი, როცა ბილწი გულისთქმები შემაწუხებდნენ: შევბრძოლებოდი მათ თუ შემომეშვა ისინი, მან კი მიპასუხა, რომ არ უნდა დამეშვა მათი შემოშვება და მაშინვე უნდა მომეკვეთა ისინი.“ აბბა პიმენმა ეს რომ მოისმინა, კვლავ გაემგზავრა აბბა იოსებთან და უთხრა: „აბბა, მე არ დამიმალავს შენთვის ჩემი აზრები, მაგრამ მე სხვა რამ მითხარი და თებელ მონაზონს სხვა“. ბერმა ჰკითხა: „ნუთუ არ იცი, რომ მიყვარხარ?“. „ვიცი,“ – უპასუხა პიმენმა. მაშინ უთხრა მას ბერმა: „ხომ შენ მთხოვე ის მეთქვა, რასაც საკუთარ თავს ვეტყოდი? როდესაც ბილწი გულისთქმები გიტევენ, შენ კი მათ შემოუშვებ და შემდეგ შეებრძოლები, ამით უფრო მეტად გამოცდილი და დახელოვნებული გახდები. მე სწორედ ასე ვიქცევი, მაგრამ როცა ახალბედებს ეწყებათ სიძვის ბრძოლები, მათთვის სასარგებლოა არა აზრების შემოშვება, არამედ მაშინვე მათი უკუგდება“. ჩვენც ამ დარიგებით უნდა ვიხელმძღვანელოთ და არ შემოვუშვათ ბილწი აზრები.

წმინდა მამების ცხოვრებიდან ვხედავთ, რომ ზოგიერთმა მათგანმა გაუძლო სიძვის გულისთქმებს და ვნებებთან ძლიერი და ხანგრძლივი ბრძოლით მიაღწია უვნებო მდგომარეობას. ამგვარი გზა განვლეს არა მხოლოდ იმ მოღვაწეებმა, რომლებმაც მანამდე უწესოდ იცხოვრეს, როგორც, მაგალითად, მოსე შავმა და მარიამ ეგვიპტელმა, არამედ უბიწოდ მცხოვრებთაც, როგორებიც იყვნენ: სვიმეონ ქრისტესთვის სალოსი, მრავალვნებული იოანე პეჩორელი და სხვები. ბრძოლის სისასტიკემ აღიყვანა ისინი ზებუნებრივ და ზეაღმატებულ ღვაწლამდე. და რადგან ღვთის მადლი მოღვაწის მიერ გადატანილ მწუხარებასა და შრომას შეესაბამება, ეს წმინდანები ღირსი გახდნენ შესაბამისი უჩვეულო ღვაწლისა. და რადგან ღვთის მადლი დაშვებული განსაცდელებისა და გადატანილი ღვაწლისშესატყვისია, ზემოხსენებული წმინდანებიც, შესაბამისად განსაკუთრებული მადლის მიღების ღირსნი გახდნენ. მათი ბრძოლა და ღვაწლი განსაკუთრებული მოვლენა იყო მონაზვნურ მოღვაწეობაში და ის სხვა მოღვაწეებისთვის სახელმღვანელოდ ვერ გამოდგება. გვმართებს და საჭიროც არის, რომ შეძლებისდაგვარად მივბაძოთ მათ გამბედაობას, რწმენას, თავდადებას, სიმტკიცეს, თავის უარყოფას, მაგრამ თავად მათი ღვაწლი ჩვენთვის მიუწვდომელია. ზოგადად, განსჯის უნარით გამორჩეულ მამებს მიაჩნიათ, რომ ხორციელ ვნებებსა და გულისთქმებთან ბრძოლისას, საკვებისაგან თავშეკავება და სხვა ხორციელი ღვაწლი კეთილგონივრული და ზომიერი უნდა იყოს, და რომ ამგვარად ხორციელი სურვილების მხოლოდ შესუსტებაა შესაძლებელი, სრული გამარჯვება კი მხოლოდ სიმდაბლითა და ცრემლიანი ლოცვით აღესრულება, რადგან სწორედ ისინი მოიზიდავენ მოღვაწეზე ღვთის მადლს, ხოლო უზომო სხეულებრივი მოღვაწეობა საზიანო უფროა, ვიდრე სასარგებლო, რადგან ზედმეტად ასუსტებს ხორციელ ძალებს და ხელს უშლის ლოცვას, გლოვასა და სიმდაბლის საქმეებს. „მამათა ცხოვრებაში“ ერთ ასეთ ისტორიას ვეცნობით: „ეგვიპტეში ერთმა ღვთისმოსავმა კაცმა დატოვა მეუღლე და შვილები, უარყო ეს სოფელი და უდაბნოში წავიდა. მას ძლიერი ბრძოლა დაუწყო სიძვის ეშმაკმა, რომელიც ხშირად ახსენებდა მოღვაწეს თავის მეუღლეს. მან ეს მამების წინაშე აღიარა. მამები ხედავდნენ, რომ ეს კაცი გულმოდგინე მოღვაწე იყო და რასაც ავალებდნენ, ყველაფერს ზედმიწევნით აღასრულებდა, ამიტომ მძიმე ღვაწლი დააკისრეს, რომელიც წმიდა მამების ცხოვრებების მიხედვით დაუდგინეს. ამ ღვაწლის შედეგად მოღვაწე ისე დასუსტდა, რომ ლოგინად ჩავარდა. ღვთის განგებით, მათ მონასტერში ეგვიპტის სკიტიდან ერთი ბერი მივიდა, რომელიც ალექსანდრიის ახლოს მდებარეობდა. იქ მცხოვრები ბერები განსაკუთრებული მადლმოსილებითა და სულიერი განსჯით გამოირჩეოდნენ. ბერმა ავადმყოფი მოინახულა და ჰკითხა:“ აბბა, რისგან ხარ დასნეულებული?“ მან უპასუხა: „მე დაოჯახებული ვიყავი და ახალი მოსული ვარ უდაბნოში, მტერმა მეუღლეზე ფიქრებით ბრძოლა დამიწყო, ეს მამებს ვუამბე, მათაც სხვადასხვა ღვაწლი დამაკისრეს, რომლებიც წმიდა მამათა ცხოვრებიდან გადმოიღეს. როდესაც მათი შესრულება დავიწყე, ძალიან დავუძლურდი და ბრძოლაც უფრო გაძლიერდა ჩემს სხეულში.“ ბერმა ეს რომ მოისმინა, ძალიან დამწუხრდა და უთხრა: „მამებმა, როგორც თავად ძლიერებმა, მართებულად დაგარიგეს ასე მოქცეულიყავი, მაგრამ თუ ისურვებ, შეასრულე, რასაც ჩემი სიმდაბლე გირჩევს: შეწყვიტე ამ ღვაწლის შესრულება, ზომიერად და თავის დროზე იკვებე, კანონებიც ზომიერად შეასრულე და უფალს მიანდე შენი მწუხარება: ის დაამარცხებს მტერს, რომელიც გებრძვის, მხოლოდ შენი პირადი მოღვაწეობით კი ამ ბრძოლაში გამარჯვებას ვერ შეძლებ.“ მონაზონი ისე მოიქცა, როგორც სკიტელმა ბერმა დაარიგა, რამდენიმე დღეში სნეული განიკურნა და ხორციელი ბრძოლისგანაც გათავისუფლდა“ (ხელისნაწერი პატერიკი).

სკიტელ ბერს, ღირს აგაფონს, რომელიც სულიერი განსჯის განსაკუთრებული ნიჭით გამოირჩეოდა, სიძვის ვნების შესახებ ჰკითხეს. მან უპასუხა: „წარუდგინე შენი უძლურება ღმერთს და მიიღებ სიმშვიდეს“ (ანბანური პატერიკი). მსგავს პასუხს იძლეოდნენ ამავე კითხვაზე სხვა წმინდა მამებიც. სავსებით სწორია! თუ ადამიანური ბუნების შეცვლა მხოლოდ ღმერთს შეუძლია, მაშინ პირველქმნილი ცოდვით დაზიანებული ბუნების განახლება ღვთის მიმართ თავმდაბალი ლოცვით უძლიერესი ქმედითი იარაღია ამ დაცემულ ბუნებასთან ბრძოლაში. მაგრამ ამ იარაღს ასუსტებს საკუთარ თავზე წარმოდგენები, რასაც უზომო და ძალებთან შეუსაბამო სხეულებრივი ღვაწლი განაპირობებს. ღირსი კასიანე რომაელი აღნიშნავს, რომ „სიძვის ვნება აუცილებლობის გამო ებრძვის სულს მანამ, სანამ ის (სული) არ გააცნობიერებს, რომ ეს ბრძოლა მის ძალებს აღემატება; და რომ მხოლოდ საკუთარი ძალებით, ღვთის შემწეობისა და მფარველობის გარეშე, ვერ შეძლებს ამ ბრძოლაში გამარჯვებას“ (წიგნი 6, თავი 5). ამ წმინდა მამამ დიდი დრო გაატარა სკიტელ ბერებთან და მათ მიერ იქნა განსწავლული.

როდესაც უბიწოების შესახებ ვსაუბრობთ, მნიშვნელოვნად მიგვაჩნია რამდენიმე სიტყვით შევეხოთ გაბატონებულ უმეცრებას ჩვენს თანამედროვე ეპოქაში, რომელიც ასე ამაყობს თავისი განათლებით, და დამხარების ხელი გავუწოდოთ იმათ, ვინც წუხს და იტანჯება თავისი უცოდინრობით. ბევრნი, ვისაც უბიწოდ სურს ცხოვრების გატარება, სრულიად გაოგნებული რჩებიან, როდესაც ხორციელი ბრძოლები და გულისთქმები აღეძვრებათ. მათ უკვირთ და უცნაურად მიიჩნევენ ხორციელი გულსთქმების მოძალებას, ჰგონიათ, რომ ასეთი რამ არ უნდა ხდებოდეს, ამის გამო სულიერად სუსტდებიან და შინაგანად ინგრევიან, ხშირად ღვთის გზის მიტოვებაზეც კი ფიქრობენ, რადგან თავი ამ გზისთვის გამოუსადეგრად მიაჩნიათ. ეს ძალზე მცდარი წარმოდგენაა საკუთარ თავზე! ჩვენი ბუნება დაცემულ მდგომარეობაშია. მისთვის ხორციელი სურვილები ბუნებრივია, მაშასადამე, შეუძლებელია, რომ ხორციელი სურვილები, გულისთქმები, ოცნებები და შეგრძნებები არ გაგვაჩნდეს, ეს ბუნებრივი კანონზომიერებაა და ამ კანონზომიერებას ექვემდებარება ყოველი ადამიანი, ექვმედებარებოდნენ ასევე წმინდანებიც.

ეს კიდევ ცოტაა! სულიერ ცხოვრებაში ჩვენი წარმატებისთვის საჭიროა, რომ ვნებები აღდგნენ და გამოვლინდნენ (ღირსი აბბა დოროთე, დარიგება 13). როდესაც მოღვაწეობაში ვნებები გამოვლინდებიან, ის მათთან ბრძოლას იწყებს. მედგრად მებრძოლს კი შეუძლია გაიმარჯვოს და ძლევის გვირგვინით დაჯილდოვდეს თავად სულიწმიდის მიერ. საყვარელ ძმებს ვურჩევთ ყურადღებით შეისწავლონ წმიდა მამების ცხოვრება და სწავლანი: მათში დავინახავთ, რომ ღვთისთვის სათნო ყველა მოღვაწემ დაითმინა ამ ბრძოლით გამოწვეული ტანჯვა და შრომა, რომ მათ განვლეს ვნებათა ცეცხლი და ცრემლთა მდინარე და რომ მხოლოდ ამის შემდეგ გათავისუფლდნენ ვნებებისაგან და ჰპოვეს სიმშვიდე. მონასტერში მისულ აბბა დოროთეს ძლიერ ებრძოდა ხორციელი გულისთქმები და ამ ბრძოლაში ის ბარსანუფი დიდის რჩევებით და დარიგებებით ხელმძღვანელობდა (კითხვა 252). ამ დიდი მამის პასუხები საუკეთესო სახელმძღვანელოა ჩვენი დაცემული და შერყვნილი ბუნების წინააღმდეგ საბრძოლველად. ერთ – ერთ ასეთ პასუხში ბარსანუფი დიდი ამბობს, რომ ხუთი წელი ებრძოდა მას სიძვის ვნება.“ სხეულში აღძრულ ბრძოლას, – ამბობს წმ. მამა, – ცრემლით ლოცვა აქრობს“ (პასუხი 255). ღირს ანტონი დიდს, როგორც მის ცხოვრებაშია აღწერილი, ასევე ებრძოდა სიძვის გულისთქმები და ოცნებები. მრავალ წმინდანს სულიწმიდით განახლებისა და უვნებო მდგომარეობის მიღწევის შემდეგაც მოულოდნელად მოუწია შემაგინებელი აზრებისა და ბილწი გულისთქმების წინააღმდეგ ბრძოლა. მსგავსი რამ შეემთხვა მაკარი ალექსანდრიელს, იაონიკე დიდსა და სხვებს, ამიტომაც ამბობდნენ წმინდა მამები, რომ საკუთარ სხეულს მხოლოდ მაშინ შეგიძლია მიენდო, როდესაც მას სამარეში ჩაწოლილს იხილავ (ღირსი ისაია განდეგილი, სიტყვა 27, თავი 2).

ჩვენ იმიტომ მივდივართ მონასტერში, რომ გამოვააშკარაოთ ჩვენში ფარულად არსებული ვნებები და ჩვენი ბუნების დამოკიდებულება ბოროტ სულებთან, რომლებსაც ის თავადვე დაემონა; იმიტომ ვწყვეტთ კავშირებს წუთისოფელთან და ვტოვებთ ადამიანთა საზოგადოებას, ნათესავებს, ქონებას, რომ დავინახოთ ჩვენი შინაგანი ბორკილები და გავწყვიტოთ ისინი ღვთის შეწევნით (ღირსი მაკარი დიდი, საუბარი 21). მეორე შეუძლებელია პირველის შესრულების გარეშე. და მხოლოდ მაშინ შევძლებთ სიმდაბლის მოპოვებას, როდესაც საკუთარ თავში დავიანახავთ კაცობრიობის დაცემას, მის ტყვეობას, ეშმაკების ჩვენზე სასტიკ ბატონობასა და მარადიულ სიკვდილს, და მხოლოდ მაშინ შევძლებთ მთელი სულითა და გულით შევღაღადოთ ღმერთს ცრემლით, თუ ჩვენს უძლურებასა და დაღუპვას გავიაზრებთ – და მხოლოდ ამგვარად მოვიზიდავთ ღვთის მადლს ჩვენკენ. ამ მიზეზით, ჩვენში აღძრული ბრძოლები ჩვენს სულიერ წარმატებებს მხოლოდ მაშინ უწყობენ ხელს, თუ მამაცურად ვიბრძვით და სულმოკლედ არ ვეგუებით მარცხს. ღირსი აბბა დოროთე აღწერს, რომ ერთი დიდი ბერის მოწაფეს ხორციელი ბრძოლა შეემთხვა. ბერმა რომ მისი შრომა იხილა, ჰკითხა: „ხომ არ გსურს ღმერთს ვთხოვო, რომ შეგიმსუბუქოს ეს ბრძოლა?“, „მამაო, მართალია, ბევრს ვშრომობ, მაგრამ ვხედავ ჩემში ამ შრომის ნაყოფს, ამიტომ უმჯობესია ღმერთს მოთმინება სთხოვო ჩემთვის ამ ბრძოლაში“. „ასეთია ის, ვისაც ნამდვილად სურს ცხონება!“ – აღნიშნავს აბბა დოროთე თხრობის დასასრულს (სწავლ. 13, განსაცდელთა მოთმინებისთვის).

ღირსი პიმენი დიდი ძმათა სანუგეშოდ იხსენებს ღვთივსათნო წმიდა მამის, იოანე კოლოვის შესახებ, რომელმაც ღვთისგან გამოითხოვა ხორციელი ბრძოლებისაგან გათავისუფლება და მოიპოვა კიდეც სულიერი სიმშვიდე. შემდეგ ერთ მეტად გამოცდილ ბერთან წავიდა და მომხდარის შესახებ უამბო. ბერმა უთხრა: „წადი და ევედრე ღმერთს, რომ დაგიბრუნდეს ის ბრძოლა, გულშემუსვრილება და თავმდაბლობა, რომელიც უწინ ამ ბრძოლის გამო გაგაჩნდა, რადგან სწორედ მათი საშუალებით აღწევს სული წარმატებას“ (ანბანური პატერიკი და ამბ. იოანე კოლოვის შესახებ, თავი 12). ნუ შევძრწუნდებით, ნუ მივეცემით მწუხარებასა და სულმოკლეობას, ნუ მოვდუნდებით, როდესაც მძვინვარე ტალღების მსგავსად ჩვენ წინააღმდეგ აღდგებიან ხორციელი გულისთქმები და ძლიერი ქარივით დაგვატყდებიან თავს აზრები. შევეწინააღმდეგოთ ცოდვას, რადგან ამ ბრძოლით შევიძენთ ღვთის მიმართ ცოცხალ რწმენასა და შემეცნებას.

ხშირად ჩვენი ბუნების საწინააღმდეგოს ვითხოვთ საკუთარი თავისაგან და ამით დიდად ვვნებთ მას. მაგალითად: ღვაწლის წამომწყებ ახალბედას, რომელიც ხორციელი გულისთქმებითაა აღსავსე, სურს, რომ ღვაწლს შედგომისთანავე გათავისუფლდეს ბილწი გულისთქმების, ოცნებებისა და შეგრძნებებისაგან, მაგრამ ისინი არსებობენ, არსებობენ იმიტომ, რომ ეს ბუნებრივია, და შეუძლებელია, რომ ამგვარად არ იყოს. უგუნურებაა შეუძლებელი მოისურვო. შეუძლებელია, რომ ცოდვით დაზიანებულ ბუნებაში ხორციელი გულისთქმები არ აღიძრას, მაგრამ რა სახითაც არ უნდა გამოვლინდნენ ისინი, დაუყონებლივ ძალა უნდა დავატანოთ საკუთარ თავს და ვაიძულოთ, რომ შეეწინააღმდეგოს მას ზემოაღნიშნული ხერხებით. ჩვენ ადამიანური ბუნების ძლიერი ნების საწინააღმდეგოდ უნდა ვიმოქმედოთ გონების სუსტი ნებით (რომ. 7:23), უფლის ხელმძღვანელობით უნდა გავთავისუფლდეთ საკუთარი თავის ტყვეობისგან, ძველი კაცისაგან, დაცემული ადამიანური ბუნებისაგან. სასუფეველი ძალით მოიპოვება, – ამბობს უფალი, – და მხოლოდ ისინი, ვინც აიძულებს თავს და საკუთარ ცოდვილ გულისთქმებს დაძლევს, მიიტაცებენ მას (მათ. 11: 12). და როდესაც ღვთის მადლი ცხადად დაიწყებს ჩვენს დახმარებას, ამის პირველი ნიშანი იქნება ის, რომ გულისთქმები ძალას დაკარგავენ, როგორც ბრძანებს იოანე სინელი (სიტყვა 15, თავი 9) ანუ გონება, ნაცვლად მათით გატაცებისა და ოცნებისა, აღარ თანაუგრძნობს სიძვის აზრებსა და ბილწ გულისთქმებს, რომელთა მიმართ თანაგრძნობის გამოც, ჩვეულებრივ, ყოველ ჯერზე მარცხდებოდა ის.

ქალწულებო, რომელთაც არ გიგემიათ სულიერი სიკვდილი სიძვის ცოდვის აღსრულებით, დაიცავით თქვენი უბიწოება, როგორც ძვირფასი განძი! სწორი მონაზვნური ცხოვრების შემთხვევაში თქვენ მალევე იგრძნობთ, როგორც მამები ამბობენ, სულიერ მოქმედებას ანუ სულიწმიდის მოქმედებას სულზე, რომლის მიერაც ის ხორცზე გადადის და გამოცდილებით დარწმუნდებით, რომ ჩვენი სხეული სულიერი ნეტარებისთვის არის მოწოდებული და რომ მხოლოდ ცოდვით დაცემის გამო მოხდა პირუტყვებრივი სიამოვნებების მიმართ მისი მიდრეკა, და რომ ჭეშმარიტი სინანულის მეშვეობით შესაძლებელია კვლავ დავუბრუნდეთ სულიერ ნეტარებას. სამწუხაროდ, იმათ, ვინც თავიანთი ცოდნით თავმომწონეობენ, დაკარგული აქვთ ცოდნა იმის შესახებ, რომ ადამიანის სხეულს შეუძლია შეიგრძნოს სულიერი. ამ შესაძლებლობის შესახებ სწავლებას უნდობლად უსმენენ, როგორც რაღაც ახალსა და უცნაურს. ეს სწავლება კი არც ახალია და არც უცნაური! გაეცანით წმიდა მამათა ნაშრომებს და თქვენ იქ იპოვით ამ სწავლებას, მოკლედ ამის შესახებ წმინდა წერილშიც არის საუბარი. გამოუთქმელია ის სიკეთეები, რომლებიც გამოსყიდვით მომადლა ღმერთმა კაცობრიობას, მაგრამ ჩვენ მხოლოდ ზედაპირული ცოდნით ვკმაყოფილდებით და არ გვსურს მისი პირადი გამოცდილებით შეძენა, რადგან ეს ჯვარცმას მოითხოვს (გალ. 5: 24), ამის გარეშე საკუთარ თავს ვაკლებთ ცოცხალ სწავლებას. როდესაც გული სულიერ ნეტარებას იგემებს, იცვლება მისი გრძნობები, ასეთ გულს ეზიზღება ავხორცობა და გულმოდგინედ ეწინააღმდეგება ბიწიერ მიდრეკილებებსა და შთაგონებებს, რის შემდეგაც ცრემლით ევედრება ღმერთს ამოიყვანოს ამ ცოდვის მყრალი ჭაობიდან.

დაქვრივებულნო ღვთის განგებულებით, რომელნიც სავალდებულოდ მიიჩნევთ ან გსურთ, რომ დაიცვათ უბიწოება! არ შეწყვიტოთ ღვთის წინაშე თბილი ლოცვა და სიმდაბლით ვედრება და ის გაგამარჯვებინებთ თქვენს ადამიანურ ბუნებასა და მიდრეკილებებზე, რომელიც აძლიერებდა და განამტკიცებდა ადამიანური ბუნების უფლებას თქვენზე. უარს ნუ იტყვით საკუთარ თავთან ხანმოკლე ბრძოლაზე, რადგან ეს არაფერია იმასთან შედარებით, რასაც გამარჯვება შეგძენთ.

გარყვნილებისა და მრუშობის უფსკრულში მყოფნო! ისმინეთ ხმა, რომელიც სინანულისკენ მოგიწოდებთ და მიიღეთ ყოვლისშემძლე მკურნალის – ღვთისაგან თქვენთვის შემოთავაზებული განკურნების საშუალება – სინანული. ეს წამალი უკვე გამოცდილია. მან მეძავები უბიწოებად აქცია, გარყვნილები – წმინდანებად და მართლებად, ეშმაკის ჭურჭლები კი სულიწმიდის ჭურჭლებად შესცვალა და მრავალმა მათგანმა, ცოდვილებმა, რომლებმაც მოინანიეს, სულიერი წარმატების გზაზე უკან მოიტოვეს ის მოღვაწეები, რომელთაც არც კი უგემიათ მოღვაწეთათვის მომაკვდინებელი ეს ცოდვა. ყოველი ქრისტიანის ღირსებას განსაზღვრავს ცოდვათა გამომსყიდველი – ქრისტე და ადამიანებს შორის ღირსებით ყველაზე მაღლა მდგომი ანუ ღირსეული ის არის, ვინც უმეტესად შეიცნობს ცოდვების გამომსყიდველ ქრისტეს.

მრავალი უბიწოდ მცხოვრები წმიდა მამა, რომლებმაც ქალწულებრივი ცხოვრება განვლეს, საკუთარ თავს ბილწსა და მრუშს უწოდებდა. უფრო მეტიც! ზოგიერთს სიძვაში ბრალი დასდეს, მათ კი თავიც არ იმართლეს და ამის გამო მრავალი ტანჯვა და სასჯელი დაითმინეს, როგორც ნამდვილმა დამნაშევეებმა. მათი ამგვარი ქცევა ერთი შეხედვით უცნაურად ჩანს, მაგრამ ეს იმ ღვაწლის დამახასიათებელი ნიშანია, რომლითაც წმინდა უბიწოება მიიღწევა. ამ ღვაწლით იმდენად ცხადად ვლინდება ადამიანური ბუნების დაცემულობა და იმდენად აშკარავდება მოღვაწისათვის ამ დაცემული ბუნების მოთხოვნებისადმი (თუ ღმერთი არ დაიფარავდა მას) გარდაუვალი მორჩილება, რომ შეუძლებელია საკუთარი თავი მემრუშედ არ აღიაროს. მისი სიწმინდე ღვთის დამსახურებაა და არა მისი დაცემული ბუნების თვისება და პირადი ძალისხმევის ნაყოფი. ღვაწლის ხანგრძლივობა დიდ გავლენას ახდენს და ძალიან ეხმარება საკუთარ თავზე ამგვარი წარმოდგენების გათავისებას. დაბეჯითებით შეიძლება ითქვას, რომ წმინდანები უფრო მეტად მიიჩნევდნენ თავს სიძვის ცოდვაში შეცოდებულებად, ვიდრე ხორციელად მცხოვრები ადამიანები, რომლებიც განუწყვეტლივ მრუშობენ. სწორედ ამგვარი ცნობიერებიდან გამომდინარე, წმიდა ბასილი დიდმა, კესარია – კაბადოკიის მთავარეპისკოპოსმა, ადამიანმა, რომელიც სულიწმიდის მადლით იყო აღსავსე, საკუთარი თავის შესახებ ამგვარი რამ თქვა: „ქალი არ ვიცი, მაგრამ ქალწული არ ვარ“ (ღირსი კასიანე რომაელი, წიგნი 6, თავი 19). როგორი ღრმა განცდა ისმის და გლოვა ამ გამონათქვამიდან!

ღმერთმა, თავისი უსაზღვრო მოწყალებით, მოგვმადლოს უნარი მივუახლოვდეთ წმინდანთა სიწმინდესა და მათ სიმდაბლეს, ამინ.